نگاهی نو به پیام های عیدی رهبران متخاصم افغانستان
آقای کرزی گفته که اگر مذاکرات صلح در افغانستان انجام می‌شد، تابلو و پرچم دفتر طالبان پایین نمی‌شد
اگر لوحه و پرچم "امارت اسلامی طالبان"، در افغانستان بلند شود، کسی آنرا پایین نمی کند؟!
مگر ارتش و پلیس افغانستان، برای پایین کشیدن پرچم "امارت اسلامی طالبان"، نمی جنگند؟
برادر خواندن جنگجویان طالب از سوی رئیس جمهور حامدکرزی، دیگر کهنه شده است و حتی دیگر خوراک رسانه‌های خرده‌گیر هم نیست.
او به حدی این قرابت با طالبان را در پیام هایش تکرار کرد، که حالا برادری شان به رسمیت شناخته شده است.
با این وجود، به نظر می‌رسید که آقای کرزی با خواست‌های سیاسی طالبان مشکل جدی دارد و واکنش حکومتش در برابر پرچم و لوحه‌ی طالبان در قطر اوج تفاوت این دو دیدگاه را نشان می‌داد. ولی پیام عیدانه رئیس جمهور کرزی، پرسش های جدیی تازه را در مورد تفاوت‌های دیدگاه حکومت کنونی و جنگجویان طالب، بر انگیخته است.
رئیس جمهور کرزی، به صراحت به طالبان گفت که شما اگر در افغانستان پرچم و لوحه‌تان را بلند می‌کردید، کسی آنرا پایین نمی‌آورد و خطاب به آنها گفت که "شما در جای بیرق (پرچم) بلند کردید که تنها مهمان بودید، صاحب خانه نبودید به همین دلیل به همان سرعت که بلند شده بود، پایین کشیده شد."
"به نظر می‌رسد جریانات ماه‌ها و هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که طالبان احتمالا با پشتیبانی پاکستان و همسویی ایالات متحد آمریکا، به خواست مورد نظرشان که حالا کنترل بخش از افغانستان است دست بیابند و از ادعای حاکمیت بر کل افغانستان، بگذرند. گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی افغانستان، نیز در پیام عیدی خود به نحوی به این اذعان کرده و از احتمال تجزیه افغانستان به نفع "اقلیت‌های قومی" سخن گفته است."
اگر قرار نیست که در برابر داعیه "امارت اسلامی طالبان" و برداشت‌های که آنها از شریعت اسلام دارند، ایستادگی شود، پس ۳۵۰ هزار نیروی مسلح افغانستان، در برابر چه می‌جنگند؟
پشت پرده بسته شدن دفتر قطر
برخی تحلیل ها این سخنان آقای کرزی را حساب ناشده دانسته بودند که گویا جناب رئیس جمهور، پیامدها و تبعات سخنانش را خوب نه سنجیده بود.
اما این پیام رئیس جمهور کرزی را همچنین می‌توان به نوعی همسویی فکری با طالبان تعبیر کرد. از سوی دیگر، این پیام بیانگر تحولات پشت پرده‌ی است که پس از بسته شدن دفتر قطر، میان کابل، اسلام آباد، شورای کویته و واشنگتن اتفاق افتاده است.
بلافاصله پس از هیاهوی پرچم و لوحه، حکومت افغانستان، آنرا توطئه‌‌ای برای تجزیه افغانستان خواند و رئیس دفتر حامد کرزی، به گونه ضمنی پاکستان و آمریکا را در پشت یک دسیسه برای تجزیه افغانستان معرفی کرد.
خوب حالا اگر بپذیریم که بلند شدن دو پرچم و دو نام - «جمهوری اسلامی افغانستان» و «امارت اسلامی افغانستان»- برای کشور، خطر دوپارچه شدن و تجزیه را به دنبال دارد، چرا آقای کرزی فکر می‌کند که این خطر، در صورت جدی است که آنها در قطر یا جای دیگری خارج از افغانستان، دست به چنین کاری بزنند؟
چندی پیش رسانه‌ها از سرتاج عزیز مشاور روابط خارجی نخست وزیر پاکستان، نقل کردند که پاکستان طرح دادن شمار از ولایات افغانستان به گروه طالبان را مطرح کرده است.
تحلیل اظهارات و واکنش های حکومت افغانستان در دو ماه اخیر نشان می‌دهد آنچه که سبب نگرانی حکومت است، محتوای مذاکرات نیست و حتی خواست نهایی طالبان که بر افراشته شدن پرچم شان است، نیز خواب از چشم حکومت نمی رباید، بلکه بیرون ماندن حکومت افغانستان به ویژه آقای کرزی از این جریان سبب پریشانی آنها است و سخنان حامد کرزی در روز عید، دلیل بر این مدعا است.
آقای کرزی با دادن این پیام، به صورت ضمنی حاکمیت طالبان در بخش‌های از افغانستان را که تحت نفوذ آنهاست می‌پذیرد و به آن مشروعیت می‌دهد.
چندی پیش رسانه‌ها از سرتاج عزیز مشاور روابط خارجی نخست وزیر پاکستان، نقل کردند که پاکستان طرح دادن شمار از ولایات افغانستان به گروه طالبان را مطرح کرده است.
در آن زمان این پیشنهاد در محافل رسانه‌یی و سیاسی افغانستان، واکنش های فراوان بر انگیخت. هرچند این مسأله از سوی حکومت پاکستان رد شد، اما حامل این پیام به حکومت افغانستان، عمر داوودزی سفیر افغانستان در اسلام آباد بود که خود بیانگر جدیت پیام است.
یک هفته از این بحث نگذشته بود که سرتاج عزیز وارد کابل شد و نواز شریف در پیوند به این سفر گفت که سرتاج عزیز با پیام «روشن» به کابل می‌رود.
حال محتوای این پیام روشن چه بود؟ سرتاج عزیز چرا پس از این نقل قول جنجال برانگیز وارد کابل شد؟ آیا سرتاج عزیز همان بحث دادن ولایات مشخص به طالبان را مطرح کرد؟ چیزی زیاد در مورد آنچه در این دیدار گذشته است نمی دانیم.
اما پس از سفر این مقام ارشد پاکستانی، حکومت پاکستان اعلام کرد که به زودی دفتر طالبان در قطر دوباره گشایش خواهد یافت و شورای عالی صلح افغانستان نیز از این خبر استقبال کرد.
چراغ سبز پیام‌های عیدی
"تحلیل اظهارات و واکنش های حکومت افغانستان در دو ماه اخیر نشان می‌دهد آنچه که سبب نگرانی حکومت است، محتوای مذاکرات نیست و حتی خواست نهایی طالبان که بر افراشته شدن پرچم شان است، نیز خواب از چشم حکومت نمی رباید، بلکه بیرون ماندن حکومت افغانستان به ویژه آقای کرزی از این جریان سبب پریشانی آنها است و سخنان حامد کرزی در روز عید، دلیل بر این مدعا است."
یک روز پیش از عید، خبر نخستین دیدار رسمی اعضای گروه طالبان با نمایندگان دولت افغانستان، نشر شد. این خبر از سوی حکومت افغانستان، به رسانه ها داده شده بود.
در این دیدار، نمایندگان پاکستان و آمریکا نیز حضور داشته‌اند. طالبان که پیش از این هرنوع مذاکره با حکومت حامد کرزی را رد می کردند، ظاهراً برای نخستین بار رو در روی حکومت افغانستان نشسته‌اند.
در شب عید، ، به رسانه‌ها رسید. این پیام، برخلاف دیگر پیام‌هایی طالبان که در چنین مناسبت‌های نشر می شد، لحن‌نرم تر داشت و «هل من مبارز» نمی گفت و حتی دیگر پیام حکومت یکجانبه طالبان در سالهای پس از ۲۰۱۴ را بیان نمی کرد. پیام ملا عمر، گمان حقیقی بودن مذاکرات دبی را افزایش داد.
در برابر این موضع‌گیری ملایم، حامد کرزی نیز این بار از برادر خواندن طالبان فراتر رفت و گفت که اگر طالبان در افغانستان لوحه امارت اسلامی و بیرق خود را بلند کنند، پایین کشیده نخواهد شد.
به نظر می‌رسد جریانات ماه‌ها و هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که طالبان احتمالا با پشتیبانی پاکستان و همسویی ایالات متحد آمریکا، به خواست مورد نظرشان که حالا کنترل بخش از افغانستان است دست بیابند و از ادعای حاکمیت بر کل افغانستان، بگذرند.
گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی افغانستان، نیز در به نحوی به این اذعان کرده و از احتمال تجزیه افغانستان به نفع "اقلیت‌های قومی" سخن گفته است.
پیام عیدی ملاعمر برخلاف دیگر پیام‌هایی طالبان که در چنین مناسبت‌های نشر می شد، لحن‌نرم تر داشت و «هل من مبارز» نمی گفت و حتی دیگر پیام حکومت یکجانبه طالبان در سالهای پس از ۲۰۱۴ را بیان نمی کرد.
در برابر، طالبان احتمالا اجازه خواهند داد شماری مورد نظر نیروهای بین‌المللی، افغانستان را به صورت صلح‌آمیز ترک کنند و به پایگاه‌های نظامی آمریکا، پس از سال ۲۰۱۴ حمله نخواهند کرد.
به این ترتیب پاکستان نیز در سرحداتش با افغانستان، با یک اداره‌ی مورد اعتماد خودش روبرو خواهد بود و در برابر امتیاز که می‌گیرد، از گسترش نا امنی به دیگر مناطق افغانستان، دستِ‌کم در کوتاه مدت صرف نظر خواهد کرد.
در صورت تحقق چنین سناریویی، حکومت افغانستان کمترین برد را در این میان خواهد داشت؛ بدین معنی که کنترل مستقیم حکومت بر بخشی از کشور از دست می‌رود و تحریک طالبان مشروعیت به دست می آورند.
اما تنها چیزی که برای دیگر نقاط کشور به دست می آید، امنیت برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و احتمالا ادامه این امنیت نسبی، در صورت قانع بودن طالبان به محدوده جغرافیایی که در زیر تسلط شان قرار خواهد گرفت.